Maya and Aztec

Ancient Mesoamerican civilizations

Rabinal-Achi. ROX BANBAL. Editor: Étienne-Charles Brasseur de Bourbourg

Category: Books, Rabinal-Achi

ROX BANBAL.


U CABLAHUMUL CA CHAU
RABINAL-ACHI.

(C’u qama Queche-Achi ximilic che.)

Eha! oyeu achi, Cavek-Queche-Vinak! qui ba in va mi-x-in yopizah La chupam u nimal tzak u nimal qoxtun, chuvach v’ahaual, nu vinakil. Quehecut mi-x-cha uloc v’ahaual, nu vinakil chi pixabah-ta ulo La ri oyeu ri achi: «Ma-ta chi tililic, ma-ta chi vohohic, xa-ta ch’u me rib, ch’u me-ta u vach, ta ch’oc uloc chu chi u nimal tzak, chu chi u nimal qoxtun, varal chuxmut cah, chuxmut uleu. Rumal varal logoxel, maihaxel chupam u nimal tzak, u nimal qoxtun; rumal varal tzacat molah u pam u nimal tzak u nimal qoxtun; qolic cablahuh r’atz, cablahuh u chag, ahpuvakinel, ahxitenel. Ma-ha que tzacat qui chi qui vach: culo are oyeu, culo are achi mi-x-ch’ul ococ qui tzacat qui molah? Xavi-qui varal qolic cablahuh u ganal Cot, u ganal Balam: xavi ma-ha que tzacat qui chi qui vach; culo are oyeu, culo are achi ch’ul ococ qui tzacat? Xavi varal qo-vi puvakim tem, puvakim chakat, puvakim cubulibal; culo are oyeu, culo are achi x-ch’ul cubulibenak? Xavi varal qol-vi tzapilic ri u Chuch Gug, u Chuch Raxom, Yamanim Xtecokib, petenak Tzam-Gam-Carchag: qoh zaom u chi ma-habi zaom u vach; culo are oyeu, culo are achi ch’ul za va u chi u vach? Xavi-qui varal qolic ri cablahuh u quiy, ri cablahuh u matul, ri qui ca zililic, ri qui ca tiriric r’uquia Ahau chupam u nimal tzak u nimal qoxtun; culo are oyeu, culo are achi x-ch’ul tihou oc? Xavi-qui varal qolic lagan u gin coxah a va ri qui calatz ca banic, u banom nu te, nu Xokahauh, culo are oyeu, culo are achi x-ch’ul za va u vach? Xavi varal x-ch’ul ococ hiaxel, baluquixel, varal chupam u nimal tzak u nimal qoxtun?» Mi-x-cha uloc v’ahaual, nu vinakil. Quehecut mi-x-ch’in pixabah La ma-ta chi tilil La, ma-ta chi vohoh La, ta ch’oc apona La chu chi u nimal tzak u nimal qoxtun; chi me-ta quib La, chi xuc-ta quib La, ta ch’oc apana La chuvach v’ahaual, nu vinakil mama Ahauh Hobtoh. Ca cha curi nu tzih chuvach cah, chuvach uleu. Quehe mavi quïa tzih koh tzihonic. Cah, uleu chi qohe uq La, Cavek-Queche-Vinak!

U BELEHMUL CA CHAU
QUECHE-ACHI.

Eha! oyeu achi, Rabinal-Achi! La ca cha na curi tzih La chuvach cah, chuvach uleu: «Mi-x-in yopizah tzihoxic La chuvach v’ahaual, chuvach nu vinakil, chupam u nimal tzak, u nimal qoxtun, ca cha ri tzih La. Quehecu x-ch’i pixabah-ta ulo La ri oyeu achi: chi coh-tan ulo La chi nu chi, chi nu vach, chu chi u nimal tzak, can v’il na u chi, can v’il na u vach hanicpa chi oyeu, hanicpa chi achi. Chi pixabah-ta ulo La ma-ta chi tililic, ma-ta chi vohohic, ta ch’oc uloc chi nu chi, chi nu vach: ch’u me-ta rib, ch’u me-ta u vach; rumal ve are oyeu, ve are achi, nimanel, octizanel, Rumal varal logoxel, maihaxel chupam u nimal tzak, chupam u nimal qoxtun, mi-x-cha uloc v’ahaual, nu vinakil. La ca cha ri tzih La?» La in qo hun chi oyeu, la in qo hun chi achi curi, ve xa x-ch’in me vib, ve x-ch’in me nu vach! qo bala va nu mebal-vi, qo bala varal nu chab, varal nu pocob va, nu va yaquim vit, nu yaquim icah! are nu mebal vib va, nu xucubal vib va, mi-x-qu’in oc apan-oc chu chi u nimal tzak u nimal qoxtun! Ca-rah-cut xa x-ch’in kazah u nimal, u gih r’alaxic ahaual La vinakil La! ca-rah xa x-ch’in quevih r’equem u chi, r’ahzic u chi, chupam u nimal tzak, u nimal qoxtun, qui-ta nape ca tih La ri, oyeu achi, Galel-Achi Rabinal-Achi!

IXOK-MUN
CA CHAUIC.

Oyeu achi, Cavek-Queche-Vinak! ma camizah La v’oyeualal, v’achihilal, Galel Rabinal-Achi.


« ||| »



Tagged as:

Comments are closed.